Makieta zamku królewskiego w Chęcinach
___
Polska wiki nie daje żadnej poważnej bibliografii i tylko taki tekst:
Słowo sejm jest polskim słowem wywodzącym się z od czasownika sjąć się (rdzeń: jąć) – „zebrać się”, znane jest we wszystkich językach słowiańskich[3]. W języku staropolskim od XV w. w formie sjem i sejm, sjemu zjazd, zgromadzenie. Najwcześniejszy znany opis zawarty został w XII wieku w Cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum a dotyczył czasów legendarnych. Bartosz Paprocki za Wapowskim, Maciejem Miechowitą i Marcinem Kromerem w 1548 pisał o sejmie z roku 700, na którym od wszystkich obrano Gracusa tego, co pamiętny kopiec ma w Krakowie[4].
Historycznie udokumentowany sejm wyznaczył Władysław I Łokietek [Wielki] na 26 maja 1331 w Chęcinach…
A tymczasem w tej angielskiej nie są tacy wstrzemięźliwi:
Zgodnie z Kronikami Galla Anonima pierwszego legendarnego władcę polskiego Siemowita, który rozpoczął dynastię Piastów, wybrał wiec. Wiec (rosyjski: вече) był popularnym zgromadzeniem w średniowiecznych krajach słowiańskich, a w późnym średniowieczu – parlamentem. Idea wiecu doprowadziła w 1180 r. do rozwoju polskiego parlamentu, sejmu.
Termin „sejm” pochodzi od staropolskiego wyrażenia oznaczającego spotkanie pospólstwa. Siła wczesnych sejmów wzrosła w latach 1146–1295, kiedy moc poszczególnych władców osłabła, a różne rady i wiece rosły w siłę. Historia Sejmu narodowego sięga 1180 r.** Od XIV w. polscy królowie powołują nieregularne sejmy (opisane w różnych źródłach łacińskich: contentio generalis, conventio magna, conventio solemna, parlamentum, parlamentum generale, dieta lub sejm polski walny)…
—
Nie ma jasnej daty pierwszego sejmu. Udział społeczeństwa w kształtowaniu polityki w Polsce można przypisać słowiańskiemu zgromadzeniu znanemu jako wiec [6]. Inną formą publicznego podejmowania decyzji były wybory królewskie, które miały miejsce, gdy nie było wyraźnego spadkobiercy tronu, lub nominacja spadkobiercy musiała zostać potwierdzona [7]. Istnieją legendy z 9-wiecznego wyboru legendarnego założyciela dynastii Piastów, Piasta Kołodzieja, i podobne wybory jego syna, Siemowita (w ten sposób wybory polskiego władcy miałyby miejsce na stulecie przed islandzkim wyborem Althinga), ale źródła na ten czas pochodzą z późniejszych wieków, a ich ważność jest kwestionowana przez uczonych [8] [9]. Przywilej wyborczy był zazwyczaj ograniczony do najpotężniejszych arystokratów (magnatów) lub urzędników i był pod silnym wpływem lokalnych tradycji i siły władcy [7]. W XII lub XIII wieku instytucja wiec również ograniczała swój udział do wysokiej rangi szlachty i urzędników [10]. Ogólnopolskie spotkania urzędników na wiecu w 1306 i 1310 r. można uznać za prekursorów sejmu generalnego [10].
Tradycje lokalnych wieców lub sejmików przetrwały okres rozdrobnienia Polski (1146–1295) i trwały w odrestaurowanym Królestwie Polskim [11] [12]. Właściwe daty sejmików sięgają końca XIV wieku, kiedy powstały ze zgromadzeń szlacheckich, utworzonych dla celów wojskowych i konsultacyjnych [13]. Sejmiki zostały prawnie uznane przez Statuty nieszawskie w 1454 r. W przywileju udzielonym szlachcie przez króla Kazimierza IV, gdy król zgodził się na konsultacje z szlachtą niektórych decyzji [13] [14] [15]. Takie lokalne spotkania były preferowane przez królów, ponieważ zgromadzenia narodowe próbowały zdobyć więcej władzy niż zgromadzenia regionalne [11] [16] Niemniej jednak z czasem moc tych zgromadzeń rosła, zakorzeniona w przełomowych przywilejach uzyskanych przez szlachtę, szczególnie w okresach przejścia z jednej dynastii lub systemu sukcesji królewskiej na inny (takich jak przywilej koszycki z 1374 r.) [16].
__
According to the Chronicles of Gallus Anonymus, the first legendary Polish ruler, Siemowit, who began the Piast Dynasty, was chosen by a wiec. The veche (Russian: вече, Polish: wiec) was a popular assembly in medieval Slavic countries, and in late medieval period, a parliament. The idea of the wiec led in 1182 to the development of the Polish parliament, the Sejm.
The term „sejm” comes from an old Polish expression denoting a meeting of the populace. The power of early sejms grew between 1146–1295, when the power of individual rulers waned and various councils and wiece grew stronger. The history of the national Sejm dates back to 1182. Since the 14th century irregular sejms (described in various Latin sources as contentio generalis, conventio magna, conventio solemna, parlamentum, parlamentum generale, dieta or Polish sejm walny) have been called by Polish kings. From 1374, the king had to receive sejm permission to raise taxes. The General Sejm (Polish Sejm Generalny or Sejm Walny), first convoked by the king John I Olbracht in 1493 near Piotrków, evolved from earlier regional and provincial meetings (sejmiks).
There is no obvious date for the first sejm. Public participation in policy making in Poland can be traced to the Slavic assembly known as the wiec.[6] Another form of public decision making was that of royal election, which occurred when there was no clear heir to the throne, or the heir’s appointment had to be confirmed.[7] There are legends of a 9th-century election of the legendary founder of the Piast dynasty, Piast the Wheelwright, and a similar election of his son, Siemowit (this would place a Polish ruler’s election a century before an Icelandic one’s by the Althing), but sources for that time come from the later centuries and their validity is disputed by scholars.[8][9] The election privilege was usually limited to the most powerful nobles (magnates) or officials, and was heavily influenced by local traditions and strength of the ruler.[7] By the 12th or 13th centuries, the wiec institution likewise limited its participation to high ranking nobles and officials.[10] The nationwide gatherings of wiec officials in 1306 and 1310 can be seen as precursors of the general sejm.[10]
The traditions of local wiec’s or sejmiks survived the period of Poland’s fragmentation (1146–1295), and continued in the restored Kingdom of Poland.[11][12] Sejmiks proper date to the late 14th century when they arose from gatherings of nobility, formed for military and consultative purposes.[13] Sejmiks were legally recognized by the 1454 Nieszawa Statutes, in a privilege granted to the szlachta (Polish nobility) by King Casimir IV Jagiellon, when the King agreed to consult certain decisions with the nobility.[13][14][15] Such local gatherings were preferred by the kings, as national assemblies would try to claim more power than the regional ones.[11][16] Nonetheless, with time the power of such assemblies grew, entrenched with milestone privileges obtained by the szlachta particularly during periods of transition from one dynasty or royal succession system to another (such as the Privilege of Koszyce of 1374).[16]
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz